Γονείς: ανιδιοτελής φροντίδα και αγάπη στα παιδιά τους ή ικανοποίηση δικών τους λανθανουσών προσδοκιών;

Οι γονείς και κατ’ επέκταση οι γιαγιάδες και οι παππούδες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη ζωή των παιδιών και των εγγονιών τους. Από το πρωί μέχρι το βράδυ, ασχολούνται συνεχώς με τη φροντίδα τους, διασφαλίζοντας ότι ικανοποιούνται οι ανάγκες τους και προστατεύοντάς τους από οποιοδήποτε κακό. Αυτή η ακλόνητη αφοσίωση πηγάζει από το αίσθημα ευθύνης και καθήκοντός τους ως γονείς, σε συνδυασμό με την έντονη επιθυμία να προστατεύσουν τους αγαπημένους τους από οτιδήποτε μπορεί να τους βλάψει. Ως εκ τούτου, γίνονται ειδικοί στο να προλαμβάνουν οποιαδήποτε ανάγκη, επιθυμία ή ακόμα και την παραμικρή καινούργια εμπειρία που μπορεί να συναντήσει το παιδί τους.

Αυτή η υπερβολική φροντίδα προσφέρεται ανιδιοτελώς ή κρύβονται πίσω της βαθύτερα αίτια που και οι ίδιοι αγνοούν;

Η αυταρχική συμπεριφορά αυτών των φροντιστών συχνά πηγάζει από την έλλειψη προσωπικής ολοκλήρωσης και την αίσθηση του σκοπού στη ζωή τους. Επενδύοντας όλη τους την ενέργεια και εστιάζοντας στον γονεϊκό τους ρόλο, αποφεύγουν βολικά την ανάγκη να σφυρηλατήσουν το δικό τους ατομικό νόημα και να βρουν τη δική τους προσωπική ολοκλήρωση.

Αναλαμβάνοντας το ρόλο ενός υπερπροστατευτικού γονέα, δημιουργούν μια αίσθηση σκοπού και αντλούν ικανοποίηση από τη διαχείριση των ανησυχιών και των φόβων που κρύβονται μέσα στο δικό τους υποσυνείδητο. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτοί οι γονείς και οι παππούδες αναδημιουργούν άθελά τους την ίδια δυναμική που βίωσαν στη δική τους ανατροφή.

Είτε μεγάλωσαν από αμελείς, αδιάφορους, καταχρηστικούς ή υπερπροστατευτικούς φροντιστές και ασυνείδητα επιδιώκουν να αναπαράγουν αυτούς τους οικείους ή αντίθετους ρόλους με τα δικά τους παιδιά και εγγόνια.

Η σχέση τους με τους απογόνους τους γίνεται σανίδα σωτηρίας που τους σώζει από την άβυσσο μιας ανεκπλήρωτης εσωτερικής ζωής. Αφιερώνοντας υπερβολική ενέργεια στη φροντίδα, αποσπούν τον εαυτό τους από την αντιμετώπιση των δικών τους υπαρξιακών διλημμάτων και αποφεύγουν την ανάγκη για ενδοσκόπηση και αυτοανακάλυψη. Κατά συνέπεια, αποτυγχάνουν ή αρνούνται να γνωρίσουν πραγματικά τον εαυτό τους ή να αναλάβουν την ευθύνη για την προσωπική τους ανάπτυξη.

Αντί να εκτιμούν και να καλλιεργούν τη δική τους ταυτότητα, διοχετεύουν την ενέργειά τους στις οικογενειακές τους σχέσεις. Υπερεπενδύουν τις ψυχικές και συναισθηματικές τους ικανότητες στα παιδιά και τα εγγόνια τους, προσπαθώντας να αντισταθμίσουν τα συναισθήματα και τις εμπειρίες που οι ίδιοι δεν διερεύνησαν πλήρως.

Τα έντονα συναισθήματα που αισθάνονται για τα παιδιά τους χρησιμεύουν ως υποκατάστατα των ανεκπλήρωτων συναισθημάτων που δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει μέσα τους. Δυστυχώς, αυτοί οι γονείς και οι παππούδες χάνουν την ευκαιρία για αυθεντική ζωή και αληθινή συναισθηματική ανάπτυξη. Αποφεύγοντας τα έντονα συναισθήματα που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για την προσωπική ανάπτυξη, καταφεύγουν στη χρήση των παιδιών και των εγγονιών τους ως συναισθηματικά δεκανίκια.

Με αυτόν τον τρόπο, συνεχίζουν να αρνούνται τους δικούς τους ενδοιασμούς και να εμποδίζουν τη δική τους ανάπτυξη. Αυτή η υπερβολική εξάρτηση από τις οικογενειακές σχέσεις διαιωνίζει έναν κύκλο συναισθηματικής εξάρτησης. Η αυθεντική ζωή γίνεται μια αόριστη έννοια, καθώς τόσο οι γονείς όσο και οι απόγονοί τους στερούνται την ευκαιρία να εξερευνήσουν τις δικές τους ατομικότητες και να κάνουν λάθη που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της προσωπικής ανάπτυξης και της αυτοανακάλυψης.

Προκειμένου να απελευθερωθούν από αυτό το πρότυπο, οι γονείς και οι παππούδες πρέπει να αναγνωρίσουν τη σημασία της αυτο-αντανάκλασης και της αυτοεξερεύνησης. Πρέπει να ανακτήσουν τον δικό τους ψυχικό χώρο και να αφιερώσουν χρόνο και προσπάθεια στην κατανόηση και την αποδοχή του εαυτού τους. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να παρέχουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους την αυτονομία και την ελευθερία να εξερευνήσουν τις δικές τους επιθυμίες, να κάνουν τις δικές τους επιλογές και να κατανοήσουν τις δικές τους ανάγκες.

Εγκαταλείποντας το ρόλο τους ως συναισθηματικά δεκανίκια, οι γονείς και οι παππούδες επιτρέπουν στους απογόνους τους να ξεκινήσουν το δικό τους ταξίδι αυτοανακάλυψης. Ενδυναμώνοντας τους ώστε να ζουν αυθεντικά και να αγκαλιάζουν τη δική τους ατομικότητα θα ανοίξει ο δρόμος για τις μελλοντικές γενιές να πλοηγηθούν στη ζωή με τους δικούς τους όρους, οδηγώντας τελικά σε μια πιο ολοκληρωμένη και ουσιαστική ύπαρξη και συνύπαρξη για όλους.

Βιβλιογραφία

1. Belsky, J. (1984). The determinants of parenting: A process model. Child Development, 55(1), 83–96.

2 Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Retrospect and prospect. American Journal of Orthopsychiatry, 52(4), 664–678. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1982.tb01456.x

3. Darling, N., & Steinberg, L. (1993). Parenting style as context: An integrative model. Psychological Bulletin, 113(3), 487–496. https://doi.org/10.1037/0033-2909.113.3.487

4. Goodman, S. H., & Gotlib, I. H. (1999). Risk for psychopathology in the children of depressed mothers: A developmental model for understanding mechanisms of transmission. Psychological Review, 106(3), 458–490. https://doi.org/10.1037/0033-295X.106.3.458

5. Harker, L., & Keltner, D. (2001). Expressions of positive emotion in women’s college yearbook pictures and their relationship to personality and life outcomes across adulthood. Journal of Personality and Social Psychology, 80(1), 112–124. https://doi.org/10.1037/0022-3514.80.1.112

6. McHale SM, Updegraff KA, Helms-Erikson H, Crouter AC. Sibling influences on gender development in middle childhood and early adolescence: A longitudinal study. Developmental Psychology. 2001;37:115–125.

7. Sroufe, L. A., Egeland, B., Carlson, E., & Collins, W. A. (2005). Placing Early Attachment Experiences in Developmental Context: The Minnesota Longitudinal Study. In K. E. Grossmann, K. Grossmann, & E. Waters (Eds.), Attachment from infancy to adulthood: The major longitudinal studies(pp. 48–70). Guilford Publications.